Esin Hamamcı, Zorlu PSM’de gerçekleşen ve dünyada bir ilk olan NFT Biennial Kurucu Direktörü Rahim Ünlü ile konuştu.
29 Ocak’a kadar Zorlu PSM’de ziyaret edilebilecek “NFT Biennial”in hikâyesi nasıl başladı?
NFT dünyası ile ilişkim bir dijital sanat bienaline sanat eseri üretmek üzere davet almamla başladı. Dijital sanat alanında birçok teknolojik kolaylık sağlayan NFT’ler, şahit olduğumuz gibi 2021 yılında büyük bir çıkış yakaladı ve bu popülerlik, kavramsal birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. NFT Biennial fikri aslında bu dönemde zihnimde olgunlaştı diyebilirim. Sonrasında küçük bir ekiple birlikte çalışmalara başladık ve üzerinde çalıştığımız kavramsal yapı şekillenmeye başladı. Amacımız en baştan beri küratöryel bütünlüğün Web 3.0 değerleriyle birleştiği kolektif bir yapı inşa etmekti. Sonrasında, gayet organik bir şekilde birçok küratörün, sanat kurumunun, merkeziyetsiz organizasyonun, galeri ve partnerin katılımıyla bu hayal gerçeklik zeminine oturmuş oldu. Tezos Vakfı ve ekosistemi de dünya çapında bir organizasyon geliştirmemize büyük katkıda bulundu.
2023 yılının Ocak ile Şubat ayları boyunca dünyanın 9 farklı noktasında sanatseverlerle buluşacak olan “NFT Biennial” dünyada ilk kez İstanbul’da gerçekleşecek. İstanbul’daki hikâye nasıl başladı?
NFT Bienal’in buradan başlaması Türkiye’deki ekosistemin dünyada görünürlük kazanması açısından önemliydi bizim için. Dünyada dokuz noktada hayat bulan bir organizasyon olsak da, ben dahil operasyonel ve kurucu ekibimizin çoğu Türkiye’de yaşıyor. Tabii bu noktada Türkiye’nin öncü kültür sanat kurumlarından biri olan Zorlu PSM’nin NFT Bienal’e alan açması ve destek sağlaması en büyük motivasyonlarımızdan biriydi. Dijital dünyanın ve yaratıcı endüstrilerin bir araya geldiği multidisipliner alanların çoğalmasına büyük ihtiyacın olduğu bugünlerde, Zorlu PSM ile bu sergiyi gerçekleştirmek, bizim için de harika bir başlangıç oldu.
Fiziksel mekânlarda olduğu gibi metaverse’de de eserler sergilenecek. Metaverse’ın dijital sanat ile olan ilişkisine nasıl bakıyorsunuz?
Teknolojideki ilerlemelerle birlikte fiziksel ve sanal dünyaların giderek birbirine yakınlaşması, ikisi arasındaki çizgilerin bulanıklaşmasına yol açıyor. Metaverse ve dijital sanat da, tabii ki büyük bir etkileşim sağlıyor. Dijital sanatçılar bugün Metaverse’i, fiziksel dünyada mümkün olmayan, yaratıcılığın ve hayal gücünün sınırlarını zorlayan tamamen yeni sanat biçimleri yaratmak için bir alana hatta medyumun kendisine dönüştürerek kullanıyorlar. Bu çok umut verici durum ve yakın gelecekte dijital sanatın Metaverse içerisinde tamamen sürükleyici ve duyusal deneyimlere alan açacak biçimde deneyimlenebileceğini de düşünüyorum.
İnsan ve teknoloji üçgeninde şekillenen ilk edisyonu “Tuhaf Bir Kehanetin Katarsisi” mottosuyla başlıyor. Bu motto sergiyi nasıl şekillendirdi?
NFT Biennial; insanlık, doğa ve teknoloji arasındaki karmaşık ilişkiyi yalnızca bugünün bakış açısıyla değil, geleceğe yönelik bir bakış açısıyla da incelemeyi amaçlıyor. Bir yandan da aslında, bu kesişimin pratik sonuçlarını keşfederek gelecekte bu sorunların yansımalarını nasıl deneyimleyebileceğimize ışık tutmayı hedefliyor. NFT Bienal’in teması üç noktalı bir soru işaretiyle şekilleniyor ve “Tuhaf Bir Kehanetin Katarsisi” ölçülebilenin ötesinde bir mutluluk hayal etmemizi, tanıdık ve bilinmeyenin yeni bir portresini düşünmemizi sağlıyor. Bu noktada açık uçlu ve soyut sorularla temellenen bienal çerçevesi, bizi şiirsel bir yeniden yaratıma davet ederek teknolojik ilerleyişimizin potansiyel sonuçlarına ve bunun çevremizdeki dünyayla ilişkimizi nasıl şekillendireceğine dair bir iç görü sağlamayı umuyor.
NFT ekosistemi bu bienalde nasıl işliyor?
NFT Bienal’in en büyük başarısı Web 3.0 değerleriyle bir tür organik ve kolektif büyümeye olanak verebilmesi, teknoloji aracılığıyla çağın insanlarını sanat etrafında bir araya getirmesi. Bu noktada Web 3.0 ve NFT ekosisteminde birçok sanat topluluğuyla ortaklıklar geliştirdik. Yine bu çerçeveden değerlendirecek olursak global anlamda NFT ve Web 3.0 sanat komünitelerini bir araya getirdiğimiz bir hub’a dönüşüyor olduğumuzu söyleyebilirim. Ayrıca NFT Bienal sergilenen işlerden hiçbir şekilde bir pay almıyor ve Bienal sürecinde satılan işlerin bedeli %100 olarak doğrudan sanatçıya ulaşıyor. Bu yapıyı kurabilmenin ekosistem için önemli olduğunu da düşünüyorum.
Bienale hangi sanatçılar dahil oldu? Nasıl ve neye göre seçildi?
Öncelikle NFT Bienal tamamen organik bir biçimde şekillenen bir küratoryal ekibe sahip. 10 kişiyi aşan bu ekipte her küratör bağımsız olarak çalıştı ve doğa- insan-teknoloji odağında kendi sanatçılarını seçerek bir kürasyon oluşturdu. Aynı zamanda, bir kaç ay önce yayınladığımız açık çağrı üzerinden yapılan başvurularla bienalde yer alacak eserler şekillendi. Burada eşitlikçi bir yaklaşım sergilemeye çalıştık ve MoMA(Museum of Modern Art) koleksiyonunda yer alan, Lumen Prize listesine girmis dünyaca ünlü sanatçıların yanında yeni yükselen yetenekli sanatçılara da alan açmaya dikkat ettik.
NFT’ler üzerinden gidecek olursak hangi şirketlerle iş birliği yapıldı?
NFT Biennial, dünyaca ünlü açık kaynaklı blok zincir platformu Tezos’un global işbirliğiyle gerçekleştiriliyor. Diğer destekçileri arasında Web 3.0 ve blok zincirin önde gelen şirket ve topluluklarından The SandBox, Unicorn DAO, ve fx(hash) gibi isimler yer alıyor. Zorlu PSM başta olmak üzere dünyada birçok galeri ve sanat kurumuyla yaptığımız işbirlikleriyle de sergiler Şubat sonuna kadar global anlamda seyahat ediyor olacak.
Web 3.0, blok zincir, NFT gibi teknolojik gelişmelerin sanata yansımasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bilindiği gibi Web 3.0, merkezi olmayan ağların geliştirilmesi, gelişmiş veri gizliliği-güvenliği ve daha fazla birlikte çalışabilirlik dahil olmak üzere online etkileşimimizde büyük değişiklikler yaratıyor. Güvenli, şeffaf ve değişmez dijital kayıtların oluşturulmasını sağlayan blok zincir teknolojisi, sanat eserlerinin sahipliğini ve kaynağını doğrulamayı kolaylaştırarak sanat dünyasını dönüştürmeye devam ediyor. Bu yüzden de benzersiz bir dijital varlığın sahipliğini temsil eden dijital token olan NFT’ler de, sanatçıların dijital sanat eserlerini güvenli bir şekilde satmalarına olanak sağladıkları için sanat dünyasında hizla popülerlik kazandi. Bu teknolojik gelişmeler, dijital sanatçıların eserlerini yaratmaları ve dağıtmaları için yeni fırsatlar sunduğu gibi, koleksiyonerlerin sanat camiasıyla ilişki kurmaları ve onları desteklemeleri için de yeni yollar sağlıyor doğal olarak.
“NFT Biennial” 29 Ocak’a kadar Zorlu PSM’de ziyaret edilebilir.
